TOTUHODOLUNNA TO KEOKI
(nauki’ To Länsä’)
Dolu aha neneku derua. Yato neneku ang mesa le’ba’ mangngempe di bengi ungngempei upena, aka’ si biasa pa’da, naboko tau.
Pihsang tempo inde neneku ungngindang dokena solasohonna la napake mangngempe. Pihsananna tängngä bengi naita buranne’ sule to kalamboi’ (to keoki) ungkeke yato upena. E nalahpasang pano nabuno. Inde dokena titanang tama di ose’na, tähsu’, le’ba’ nabaha mumpa’ naung di ongeanna yato to keoki.
Marondonnai, ya’ suleng yato solasohonna ang napangngindangngi dokena naoa, “Ya’ umbang noa sola sohongku.” Mentimba’ yato to pangngindang doke naoa: “Tehterere, solasohong, Le’ba’ re’ yato doke nalumpa’ing to kalamboi’ pa’da.” Naoaboute yato puänna doke, “E lea ya’ la kupasuhungngio, dai mala tala umbala’ingkä’ yato dokeku!!” mentimba’ bung kasi naoatee: “Darakae’ ungngaku ke kubeao tau tallumpulo?” Natimba’ naoa tee, “La kuakang tau tallumpulo lea? Ketau touä’ kodi’.” Naoabunte: “Ya’ umba noa ke kubeao bahi tallumpulo?” mentimba’bou naoatee: “mai’di tou kodi’ bahingku leä!”, Naoabunte: “Ya’ umbanoa ke kubeao terong tallumpulo?” mentimba’ bou naoatee: “Dai aha kutahimbo, tungka dokekuke’ mane kutahimboi.”
Dipasuhungngi kasi yato tobaha’. Ya’ ma’pihki’, tahpana puha ma’pihki’ ya’ untambaing hupataunna tallumpulo nasuo mao meuhe, mane umbabei mesa karandang tongko. Tallu allona nababe mane dahii, aha ang ummbabe karandang, aha ang ullombung uhe.
Tahpana tallu allona ya’ untambaibung petauanna naoatee, “La mentamaä’ done di karandang, dahi donekoa’ di babana inde kahoäng, untokei inde kondalinna.”
Le’ba’ pole’ naung di kahoäng yato neneku, tihio yaling di karandang. Uhuna nalambi’ lolona undi’, mane naungngi di poanna, ullambi’ lolona bahana’. Puhai bahana’ ya’ ullambi’mi timbaanna däyäng, dianto to makaka to keoki. Mekutanang neneku naoante, “Akana monii patiti’? Aka anna ma’heo-heo pahtongang?” mentimba’ yato däyänna to keoki naoa, “E änä’ muaneki’ nabuno to bätäng langi’. Ampo’ dai aha mampakulii. Napakulii tau ampo’ dai are’ mala bono’.” Naoabunte yato neneku, “E la kuinsang ko kupakulii, ampo’ umba pakulimmu dio? Umbang angkanna pakulimmu?” Naoabunte yato däyäng: “Ya’, sauo di dasang kemala si’dae dio la umpakulii, mai’ding to pa’pakuli mampakulii ampo’ dae’ mala bono’.”
Mentimba’bung neneku naoa, “Umbarakaa’ dio noa pakulimmu anna dai mala bono’?” sika ungngalang pakulinna anna napaitaii neneku, naitanna yato pakuli ya’ naoabunte neneku: “Pidaha! dai bono’ aka’ tadia pakuli umpopakuli.” Naala asang yato pakulinna anna nabe’beii neneku, aha sampulo yato to pa’pakuli natähäng asang neneku yato pakulinna.
Puhai are’ yatoo ya’ naoante neneku, “La kupakulii, ponna ke kodi’i mampakulii ya’ tantu la bono’.” Naoa inde to matuanna, “Ya’, bayukanne’ ke malai umpakulii.” Naoabunte neneku, “Kutangkung kupakulii, ampo’ aha pemalinna dianto pahallu dikulambui, anna tallu allona daia’ mala unnenne’i tama di kulambu. La ungngakurakaa’?” Naoa to matuanna, “Kuaku” naoatoe’te yato to dipakeangka’ yaling yato di bohto, “Kuaku dai kinenne’i.” Naoabunte yato neneku: “O, io, ya’ marondongke’ kupentamai kupakulii, ampo’ kalehaiia’ too da si’da-si’dai mala unnenne’i. Ponna kumilla, ponna mohotä’dä’ ne tau, ya’ la tuhotoo. ampo’ daia’ mala unnenne’i yaling di tallu allona.”
Aka nababe neneku, le’ba’ dai’ anna tamai dikulambunna yato tomakorong mane nabällä’i ose’na, naala yato dokena, napatama di sampana, nabaha. Yato Neneku sika nabea mesa bahine to keoki. Puhanna dibea ya’ unghorong karandanna, napentama. Le’ba’ hoi’ mai sumule ungngola bahana’, mane ungngolai undi’. Tahpana kende’ di hoi’ mai ya’ untambaing yato tallumpulo petauanna nasuo ullapa’ yato babana kahoäng. Tallu allona kakumbä’-kumbä’ yato batu petutu’na kahoäng tandana makambang yato tokeoki ang manghoro, ampo’ natuhtung naung tallumpulo tau.
Tahpana lambi’ sumule dihoi’ mai ya’ umbahaing yato solasohonna naoa, “Ya’ akang? Inderang dokemu.” Mentimba’ yato solasohonna naoatee: “A ya’ mapia aka’ mala umbahaingkä’ sumule dokeku.”
Mengkalao donetoo yato neneku, ang hali naung di to keoki, mendahing to pa’pakuli ang manahhu’ dinne di bohto. Angkanna ang napakulii donetoo bono’ asang si’da. Mane nalombungngi ambeku, mane kulombung salai, anna nalombungngi dinoa kapala. Inde pakuli namana’ing neneku naung di peänä’anna. Ponna aha derua to siullu’, ya’ pahallu aha mesa ang umbahai. Dai mala derua mambaha anna lambi’ allo dinoa natokeing änä’ku; änä’na Pahung ang mantokei.
Tehpu’mi tohodolunna to keoki.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar